مدرسه زینبیه میانه

آيين نامه،ضوابط و مقررات تدوين تحقيق پاياني سطح دو حوزه هاي علميه خواهران

ضوابط نگارش مقاله
از مهم ترین روش های انتقال اطلاعات، تدوین و انتشار مقاله علمی است مقاله به منزله یک سند علمی و ملاک ارزیابی توان علمی نویسنده است.
مراحل پژوهش:
1- مساله یابی و طرح تحقیق
2- اجرای تحقیق: گردآوری اطلاعات، ارزیابی، داوری و نتیجه گیری
3- تدوین گزارشدر قالب مقاله علمی
4- اجزای یک مقاله علمی:
الف- صفحه اول:
( ضروری نمی باشد)
مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران( ضروری نمی باشد)
عنوان مقاله:(4 الی6 سانت فاصله از بالا)
————— ( b تیتر16)
نام پژوهشگر( قلم ترافیک 10)1
نام استاد( قلم ترافیک 10)2
چکیده: ( ب تیتر 14)
……………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………….
کلید واژه: ( ب لوتوس بولد)
___________________
1- نام و نام خانوادگی نویسنده، تحصیلات(طلبه پایه چندم)،مدرسه، ایمیل، شماره تلفن
2- نام و نام خانوادگی استاد، تحصیلات استاد و منصب استاد، ایمیل استاد

1. عنوان:
پختگی عنوان، حاکی از توان علمی نویسنده و عنوان نامناسب ارزش مقاله را کم می کند این عنوان ناظر به مساله تحقیق و پوشش اصلی است گویا و رسا باشد و به دور از صنایع ادبی و ابهام آمیز باشد. همچنین پوشش دهنده واژگان کلیدی است. عنوان نباید. خاصتر یا عامتر از مقاله باشد
2. چکیده:
در چکیده باید با استفاده از کلمات متن؛ عصاره مقاله در 150 تا 200 کلمه آورده شود چکیده از دو پاراگراف تشکیل می شود پاراگراف اول به تعریف نکته اصلی عنوان و مقاله می پردازد و پاراگراف دوم به تبیین اینکه مقاله به دنبال حل چه می باشد(سوال اصلی)،این مساله چگونه حل خواهد شد ( مختصر ساختار را توضیح دهد) و از چه روشی برای حل آن استفاده خواهد کرد (روش پژوهش) و در آخر بصورت کوتاه نتیجه مقاله بیان می شود. چکیده پاورقی علمی نمی خورد.
*** قابل ذکر است چکیده بعد از جمع آوری مطالب مقاله و در آخر نوشته می شود.
*** کلید واژه: کلماتی است برآمده از عنوان مقاله و در حکم موضوعات جزئی مقاله اند.
3. مقدمه:
یکی از بخشهای مهم مقاله علمی قسمت مقدمه آن که به منزله روزنه ای برای ورود به مطالب مقاله می باشد. که در آن باید مسائل ( تعریف و تبیین، اهمیت و ضرورت موضوع، سوال اصلی، فرضیه اصلی، پیشنه مساله، روش پژوهش و ساختار مقاله ذکر شود.)
4. متن اصلی و بدنه مقاله:
قسمت اصلی مقاله که در آن به ترتیب عقلی و منظم مطالب پشت سر هم آورده می شود و باید بین قسمت های مختلف مقاله یک سیر منطقی و عقلانی وجود داشته باشد در تعیین عناوین فرعی داخل مقاله باید از سوالات فرعی کمک گرفت قسمت اول مطالب در اکثر مقالات به مفهوم شناسی واژگان کلیدی میپردازد.
5. نتیجه:
در این قسمت توصیف کلامی مختصر و مفیدی از آنچه بدست آمده، ارایه می شود. در حقیقت باید مشخص شود که مقاله به روشن شدن مسئله چه کمکی کرده است. بنابراین دستاوردها و حاصل پژوهش، بدون بیان ادله و شواهد در بخش پایانی بیان می شود در نتیجه بر خلاف چکیده و مقدمه ، در نتیجه به بیان تعریف و تبیین مسئله، ضرورت تحقیق، ذکر ادله و دیدگاه های رقیب پرداخته نمی شود و فقط نتیجه کل مقاله بیان می شود.
6. استناد دهی:
اعتبار علمی مقاله به مستند و مستدل بودن آن استارائه فهرست کاملی از مراجع مقاله با رعایت اصل امانتداری و اخلاق پژوهشی مورد انتظار است.البته سبک های استناد دهی در کتاب ها و مقالات به 3 شکل است.
الف- ارجاع در پایان مقاله:
محقق باید در پایان مقاله، فهرستی از منابع و مآخذی که در متن به آنها استناد کرده است را می آورد.
نام خانوادگی و نام مولف، تاریخ انتشار اثر، عنوان اثر، نام شهر، نام ناشر.( البته اگر کتاب تجدید چاپ شده باشد شماره چاپ آن هم می آید.
ب- ارجاع در پاورقی:
توضیحات اضافی یا اصطلاحی که نمی توان برای حفظ انسجام متن، آن را درون متن آوردبا مشخص کردن شماره در زیر صفحه نوشته میشود.توضیحات باید خلاصه باشد نام سوره و شماره آیات در پاورقی ذکر می شود ترجمه آیات و روایات در متن فارسی و متن عربی در پاورقی ذکر می شودکلمه های بیگانه در داخل متن باید فارسی نوشته شود و صورت خارجی آنها در پاورقی بیاید.
ذکر استناد دهی ازکتاب:
1- روشارجاع: نام،نامخانوادگی،عنوانکتاب،نام( مترجمیامصححیامحقق)،جلد،چاپچندم،محلنشر: انتشارات،سالنشر. شمارهصفحه
2- اگرکتابی دو یا سه نویسنده داشته باشد به ترتیبی که نام آنها روی جلد کتاب درج شده، در پاورقی آورده می شود.
3- اما اگر بیش از سه نویسنده باشد : نام، نام خانوادگی اولین نویسنده به همراه کلمه ( ودیگران) آورده می شود.
4- اگر در ارجاع فقط از یک صفحه منبعی استفاده شود علاوه بر اطلاعات دیگر شماره صفحه بصورت ص 120 نوشته می شود اما اگر از چند صفحه متوالی استفاده شود بصورت ص125-120 نوشته می شود.
5- برای ارجاعآیات در پاورقی، نام سوره، شماره سوره داخل پرانتز و بعد شماره آیه میآید: سوره نمل(27) آیه 34
6- القاب و عناوین مانند دکتر، مهندس، آیت الله،حجت الاسلام، شهید و … در پاورقی و در فهرست منابع حذف می شوند.
پاورقی از مقالات
نام، نام خانوادگی نویسنده، عنوان مقاله داخل گیومه، عنوان کتاب مجموعه مقالات، شماره چاپ، نام، نام خانوادگی گردآورنده، نام ناشر، محل انتشار، سال نشر
پاورقی از مقالات علمی
نام، نام خانوادگی، عنوان مقاله، مترجم ( اگر مقاله ترجمه شده باشد) نام نشریه، شماره نشریه، سال انتشار،شماره صفحه
پاورقی از پایان نامه
نام، نام خانوادگی، عنوان پایان نامه، نام واحد آموزشی حوزویی و دانشگاه، شهر محل واحد حوزویی - ادانشگاه، مقطع تحصیلی، سال، شماره صفحه
پاورقی از کتابخانه دیجیتالی
در صورت ضرورت استناد به منابع دیجیتالی، همانند استناد به کتاب و مقالات، عمل می شود اما به جای مشخصات چاپ، نشانی دقیق سایت و تاریخ دسترسی به سایت حتما ذکر شود.
ج- ارجاع در متن ( مورد قبول اکثر مراکز علمی و رواج جهانی) :
1- نام صاحب اثر، تاریخ انتشار و شماره ج و صفحه مانند( مطهری، 1382، ج3، ص 150) نام اثر نمی یابد.
2- در استناد دهی آیات و روایات ابتدا نام سوره و سپس شماره آیه ذکر می شود. ( بقره، 39) در خصوص نهج البلاغه نام کتاب و شماره خطبه یا نامه ( نهج البلاغه، خطبه33) و روایات غیر نهج البلاغه، نام گردآورنده روایات، تاریخ نشر، شماره جلد و صفحه مانند( مجلسی،1403،ج56، ص198)
3- ارجاع دهی از مقالات ابتدا نام مولف یا مولفان (تا3نفر)، تاریخ انتشار، عنوان مقاله،نام مجله و شماره آن، شماره صفحات با حروف مخفف صص مانند(حدادعادل، غلامعلی،1375، انسان عینی، فصلنامه حوزه و دانشگاه، ش9، صص41-35
4- نقل از منابع اینترنتی:
( اگر مقاله از مجله الکترونیکی برداشته شده باشد) نام خانوادگی، نام، نام مقاله، نام مجله اینترنتی، جلد، شماره، تاریخ ( اگر مجله
(اگر مقاله از سایت علمی برداشته شود.) نام خانوادگی، نام، نام مقاله، نام سایت( لینک برداشته می شود با تاریخ بارگذاری در سایت مورد نظر)
نکاتی درباره تایپ مقاله:
1- عناوین فرعی مقاله با شماره های تفکیک کننده مانند-1 با قلم لوتوس شماره14 تایپ شود.
2- عناوین فرعی تر با شماره های تفکیکی 1-1 با قلم لوتوس شماره 13 تایپ شود.
3- متن مقاله با قلم لوتوس نازک شماره 14 تایپ شود و ابتدای هر پاراگراف با کمی تورفتگی با فاصله5/0 آغاز گردد.
4- فاصله بین سطرهای متن5/1 و فاصله آنها از عنوان های فرعی 2 سانت باشد.
5- فاصله حاشیه صفحه ها از هر طرف2 سانت و از بلا و پایین نیز 2 سانت و فاصله آخرین سطر با پاورقی 1 سانت باشد.
6- نقل قول مستقیم در کمتر از 3 سطر داخل متن و داخل گیومه نوشته شود و دربیش از 3 سطر در پاراگراف بعدی و چپ چین شده و با قلم لوتوس نازک و شماره 12 نوشته شود.
7- شماره صفحات در پایین و وسط صفحه نوشته شود.
8- مقاله فقط باید بر یک روی صفحه تایپ شود.

ضوابط نگارش تحقیق

با توجه به اهمیت فراگیریروش تحقیق و پژوهش در عصر حاضر، ضرورت دارد که طلاب با نحوه نگارش تحقیق آشنایی داشته باشند علاوه بر این طلابی که با مدرک دیپلم پذیرفته شده اند پس از گذراندن 170 واحد درسی، انتخاب موضوع تحقیق پایانی برای آنها الزامی است البته طلاب پذیرفته شده با مدرک دیپلم پس از گذراندن 150 واحد درسی مجاز است موضوع پایان نامه را انتخاب نماید.
الف- انتخاب موضوع:
1- جزئی، شفاف و گویا باشد2- جدید و غیر تکراری باشد 3- مرتبط با موضوعات دینی و در توان طلبه بوده و قابلیت تحقیق داشته باشد.

ب- نوشتن طرح اجمالی و تفصیلی

*بصورت مجزا این قسمت توضیح داده می شود
**در صورت تصویب طرح تفصیلی طلبه نمی تواندعنوان تحقیق پایانی خود را تغییر دهد و ساختار طرح تفصیلی مصوب، حداکثر تا 30 درصد با تشخیص استاد راهنما قابل تغییر است.
ج- حجم تحقیق

حجم تحقیق نباید کمتر از 30 صفحه باشد **** حجم تحقیق پایانی نباید کمتر از 60 صفحه و بیش از 120 صفحه باشد.

د- مهلت دفاع:

نگارش تحقیق پایانی بصورت فردی و پس از تصویب طرحنامه تفصیلی ظرف مدت حداقل4 و حداکثر 12 ماه تحصیلی نگاشته شود.**** حداقل نمره قبولی تحقیق پایانی 14 از 20 است.

ه-شکل و ساختار تحقیق
( ب تیتر 12)
شورای عالی حوزه علمیه قم ( ب تیتر14)
مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران (ب تیتر 16)
مدرسه علمیه زینبیه شهرستان میانه( ب تیتر14)
عنوان( ب تیتر 16)
موضوع نوشته شود( ب تیتر 26)
استاد راهنما ( ب تیتر12)
خانم/آقا…….( ب تیتر14)
پژوهشگر( ب تیتر 12)
نام پژوهشگر…….( ب تیتر 14)
مرداد 1394( ب تیتر12)
- جلد تحقیق

جلد کلی تحقیق پایانی :
حتما بصورت گالینگور و مطالب روی جلد باید زرکوب شود و رنگ جلد تحقیقات پایانی سبز تیره باشد با روی جلد تحقیق کمی تفاوت دارد.
( ب تیتر 12)
شورای عالی حوزه علمیه قم ( ب تیتر14)
مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران (ب تیتر 16)
مدرسه علمیه زینبیه شهرستان میانه( ب تیتر14)
عنوان( ب تیتر 16)
موضوع نوشته شود( ب تیتر 26)
استاد راهنما ( ب تیتر12)
خانم/آقا…….( ب تیتر14)
استاد داور( ب تیتر 12)
خانم/ آقا…… ( ب تیتر 14)
پژوهشگر( ب تیتر 12)
نام پژوهشگر…….( ب تیتر 14)
مرداد 1394( ب تیتر12)

- صفحه سفید
- صفحه بسم الله: ساده و بدون کادر باشد.
- صفحه عنوان:تمام مطالبی که روی جلد نوشته شده در اینجا عینا ذکر شود ذکر عناوین و القاب مانند دکتر، حجت الاسلام، آقای، خانم و… اشکال ندارد.
- صفحه تحمیدیه ( در تحقیق لازم نمی باشد.)
- صفحه تقدیم ( در تحقیق لازم نمی باشد.)
- صفحه تقدیر و تشکر ( در تحقیق لازم نمی باشد.)
- چکیده:
چکیده حداکثر 300 کلمه و یک صفحه آ4 با فاصله خطوط 1 سانتی متر آورده شود در انتهای چکیده حتما کلید واژه ها ذکر شوند. در چکیده نوشتن: تعریف و تبیین مساله، سوال اصلی، فرضیه اصلی و روش تحقیق و اینکه در تحقیق به دنبال چه بوده و چگونه مساله خود را حل خواهد کرد را بیان میکند.
- فهرست مطالب ( عناوین مطالب در سمت راست و شماره صفحات مربوطه درست در مقابل آن در سمت چپ آورده شود( از تایپ فهرست مطالب بصورت دستی خودداری شود و بعد از تایپ از امکانات محیط ورد برای ایجاد فهرست بصورت اتوماتیک استفاده شود.)
- متن اصلی:
شامل ( مقدمه)، کلیات تحقیق، فصول تحقیق، نتیجه گیری، و فهرست منابع می باشد.مطالب در برنامه ورد2007 و یک رو تایپ شود. عناوین اصلی در هر فصل با (ب تیتر14) و عناوین فرعی با قلم( ب تیتر12) و زیر عناوین فرعی( با ( ب تیتر 12) فاصله سطرها در تمامی متن فارسی 5/1 سانت باشد حاشیه از سمت راست صفحه 4 سانت از بالا 5/3 سانت از پایین 3 و از سمت چپ 5/2-3 سانت باشد تعداد خطوط در هر صفحه با احتساب پاورقی بین 17 تا 22 خط باشد
عناوین فصل در وسط صفحه و با فونت (ب تیتر 28) بستگی به کوتاهی و یا طولانی بودن عنوان متفاوت می شود.

فصل دوم( ب تیتر 22)
مبارزات سیاسی حضرت زهرا(سلام علیها) (ب تیتر 28)

- در تایپ کلمات عربی از فونت بدر و انگلیسی از فونت (تیمز نیو) استفاده شود
- مطالبی که عینا از یک منبع نقل می شوند( نقل قولهای مستقیم) داخل گیومه نوشته شوند و با دو فونت ریزتر از متن فارسی ( ب لوتوس 12) چپ چین شود.
- در صورت نیاز به آیات و روایات درون متن، حتما بصورت بولد و با فونت … و داخل گیومه ((…)) نوشته شود و سند آن در پاورقی ذکر شود.
- مواردی مانند (ص)، (س) ، (ع) و …. باید در صفحه عنوان، فهرست مطالب، متن و … بصورت کامل نوشته شوند مانند سلام الله علیها، علیه السلام، صلی الله علیه و آله و …
- شماره گذاری صفحات:
- شماره صفحات در پایین صفحه وسط قرار گیرد فاصله شماره تا پایین صفحه 1 سانت باشد صفحات قبل از مقدمه مانند صفحات آغازین( تحمیدیه، تقدیم و تشکر، چکیده، فهرست مطالب و سایر فهرست ها با حروف ابجد شماره گذاری می شوند از مقدمه تا آخرین صفحه پایان نامه با اعداد ترتیبی شماره گذاری می شوند صفحات عناوین فصول نباید شماره صفحه داشته باشد اما در شمارش صفحات لحاظ می شوند.
- شماره گذاری موضوعات:
- عناوین اصلی در هر فصل به عناوین فرعی و زیر عنوان های فرعی تر تقسیم و به وسیله شماره مشخص می شوند شماره سمت راست نشان دهنده عنوان اصلی و عدد سمت چپ شماره عنوان فرعی مدنظر است اگر عناوین فرعی نیز دارای زیر عنوان باشند شماره آن در سمت چپ می آید
- مثال: عنوان اصلی:3- نقش معنویت در زندگی
- عنوان فرعی:3-1- ویژگی های زندگی معنوی در اسلام
- زیر عنوان فرعی:3-1-1- سعه صدر
- زیر عنوان فرعی:3-1-2- اعتدال

- شیوه ارجاع در پاورقی:
پاورقی ها در زیر یک خط پر رنگ و دو شماره ریزتر از قلم متن نوشته شود پاورقی های هر صفحه بطور جداگانه از عدد 1 شروعشود فاصله آخرین خط پاورقی با لبه پایینی صفحه2 سانت باشد. پاورقی ها در زیر یک خط پر رنگ و دو شماره ریزتر از قلم متن نوشته شود پاورقی های هر صفحه به طور جداگانه از عدد 1 شروع شود فاصله آخرین خط پاورقی با لبه پایینی صفحه، 2 سانت باشد. به همین منظور هر مطلبی که از کتاب یا مقاله ی… برداشته می شود بلافاصله باید توسط پاورقی استناد دهی شود همچنین اگر واژه ای یا عبارتی در متن نیاز به توضیح خاص یا ترجمه داشته باشد توضیح یا ترجمه آن در پاورقی آورده می شود.
پاورقی از کتاب
1- روش ارجاع:نام، نام خانوادگی، عنوان کتاب، نام( مترجم یا مصحح یا محقق)، جلد، چاپ چندم، محل نشر: انتشارات، سال نشر. شماره صفحه
2- اگر کتابی دو یا سه نویسنده داشته باشد به ترتیبی که نام آنها روی جلد کتاب درج شده، در پاورقی آورده می شود.
3- اما اگر بیش از سه نویسنده باشد : نام، نام خانوادگی اولین نویسنده به همراه کلمه ( و دیگران) آورده می شود.
4- اگر در ارجاع فقط از یک صفحه منبعی استفاده شود علاوه بر اطلاعات دیگر شماره صفحه بصورت ص 120 نوشته می شود اما اگر از چند صفحه متوالی استفاده شود بصورتص125-120 نوشته می شود.
5- برای ارجاع آیات در پاورقی، نام سوره، شماره سوره داخل پرانتز و بعد شماره آیه می آید: سوره نمل(27) آیه 34
6- القاب و عناوین مانند دکتر، مهندس، آیت الله، حجت الاسلام ، شهید و … در پاورقی و در فهرست منابع حذف می شوند.
پاورقی از مقالات
نام، نام خانوادگی نویسنده، عنوان مقاله داخل گیومه، عنوان کتاب مجموعه مقالات، شماره چاپ، نام، نام خانوادگی گرد آورنده، نام ناشر، محل انتشار، سال نشر
پاورقی از مقالات علمی
نام، نام خانوادگی، عنوان مقاله، مترجم ( اگر مقاله ترجمه شده باشد) نام نشریه، شماره نشریه، سال انتشار، شماره صفحه
پاورقی از پایان نامه
نام، نام خانوادگی، عنوان پایان نامه، نام واحد آموزشی حوزوی یا دانشگاه، شهر محل واحد حوزوی یا دانشگاه، مقطع تحصیلی، سال،شماره صفحه
پاورقی از کتابخانه دیجیتالی
در صورت ضرورت استناد به منابع دیجیتالی، همانند استناد به کتاب و مقالات، عمل می شود اما به جای مشخصات چاپ، نشانی دقیق سایت و تاریخ دسترسی به سایت حتما ذکر شود.
- تنظیم فهرست منابع:

- اگر از قرآن و یا نهج البلاغه در متن استفاده شده باشد اول قرآن و بعد نهج البلاغه بدون ذکر مشخصات آورده می شود.
- در تنظیم فهرست منابع، ابتدا کتب فارسی و بعد منابع عربی بعد انگلیسی و… ذکر شودهمچنین کتب در قسمت به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی نویسنده مرتب می شوند.
مثال: کتب فارسی
نام خانوادگی، نام، عنوان کتاب،( مترجم یا مصحح یا محقق)، جلد، چاپ چندم، محل نشر، انتشارات، سال نشر
***اگر از منابع مختلف یک نویسنده استفاده شود در فهرست منابع به جای تکرار نام نویسنده از خط تیره استفاده شود. بطور مثال مطهری، مرتضی، انسان کامل، قم، انتشارات صدرا، 1368
______، انقلاب اسلامی،چاپ سوم، انتشارات صدرا ، 1375
***اگر محل انتشار کتاب مشخص نباشد کلمه ( بی جا) و اگر سال انتشار مشخص نباشد کلمه ( بی تا) می آورند.
*** بعد از کتب، فهرست مقالات پژوهشی و تخصصی ذکر می شود شیوه ارجاع مقالات :
نام خانوادگی، نام، عنوان مقاله (داخل گیومه)، نام نشریه، شماره نشریه، سال انتشار
***بعد از مقالات تخصصی و … فهرست مقالاتی که از روزنامه ها و نشریات عمومی استفاده شده است ذکر می شود شیوه ارجاع مانند مقالات پژوهشی است.

ضوابط نگارش طرحنامه
محقق برای شروع هر پژوهشی ابتدا باید طرحنامه ای ( طرح اجمالی- طرح تفصیلی) برای تحقیق خود آماده نماید طرحنامه عبارت است از:
الف- انتخاب موضوع:
1- برای شروع هر تحقیقی، محقق باید موضوع و مساله ای را برای پژوهش انتخاب نماید .محقق باید توجه داشته باشد که نتیجه تحقیق در موضوع انتخابی، ارزش صرف وقت و انرژی را داشته باشد.
2- عنوان تحقیق باید صریح، دقیق و به دور از ابهام، در جملاتی کوتاه و عاری از زوائد و در محدوده خاص انتخاب گردد
3- در انتخاب موضوع باید به این نکته توجه داشت که موضوع جزیی باشد؛ اگر دامنه موضوع وسیع باشد نتیجه گیری در آن بسیار دشوار خواهد بود و از حوصله محقق خارج خواهد شد. بنابراین موضوع باید محدود انتخاب شود تا تبیین مسئله و نتیجه گیری از آن در زمانی کوتاه قابل حصول باشد البته نباید آن قدر محدود و جزئی باشد که جست و جو و جمع آوری مطلب دشوار گردد.
4- محقق باید به دنبال موضوعی باشد که دانش، مهارت تخصصی و توانایی پژوهش در آن موضوع را داشته باشد و همچنین به آن موضوع علاقه داشته باشد در غیر اینصورت موفقیت چندانی حاصل نخواهد شد.
5- محقق قبل از پیشنهاد موضوع، باید مطالعات مقدماتی انجام دهد تا دریابد آیا موضوع انتخابی در حد مقدورات، قابل تحقیق است و منابع اطلاعاتی مورد نیاز آن قابل دسترسی می باشد و از جهت فرصت در مدت زمان تعیین شده می تواند آن را به نتیجه برساند یا نه؟
ب- تعریف و تبیین موضوع:
منظور از تعریف، تعریف اصطلاحی کلیدی ترین قسمت عنوان می باشد و مراد از تبیین موضوع این است که پژوهشگر به روشنی قلمرو و محدوده موضوع تحقیق را که در واقع همان سوال اصلی است، توضیح دهد و به صورت واضح و دقیق بیان کند که درصدد حل چه مشکل و پاسخگویی به چه پرسشی است.
از طرف دیگر یک موضوع ممکن است در علوم مختلف و حتی در یک علم، از زاویه ها و جنبه های مختلف قابل بحث و بررسی باشد بر این اساس در تبیین موضوع کاملا موضوع بحث شکافته، جایگاه آن را بیان شده و توضیح داده می شود که در تحقیق از چه زاویه ای موضوع به چه روش تحقیقی مورد بحث قرار می گیرد.
بنابراین باید گفت که تعیین حدود موضوع، مشخص کردن قسمتهایی است که باید مطالعه شود و شایسته است به طور صریح این محدود قبل از شروع تحقیق معین گردد تا از اتلاف وقت در مورد مطالبی که مورد نظر نیست جلوگیری گردد و در ضمن مطلبی ناشناخته و مطالعه نشده، باقی نماند.
ج- ضرورت و اهمیت موضوع
در این قسمت باید توضیح داده شود که انجام این تحقیق چه اهمیتی دارد و چه ضرورتی باعث شده است که این موضوع به عنوان تحقیق انتخاب گردد.
د- اهداف تحقیق
معمولا هدف تحقیق براساس موضوع برگزیده، روشن می شود منظور محقق از انجام یک کار پژوهشی در مورد یک موضوع انتخابی چیست؟ چه کاری در موضوع یاد شده می خواهد انجام دهد؟ نیت وی از انجام چنین تحقیقی چیست؟ نتایج حاصله از این تحقیق چه مشکلی را حل خواهد کرد و به درد کدام یک از موسسات و مراکز خواهد خورد و کیفیت استفاده از آن چگونه خواهد بود؟
ه- پیشینه تحقیق
در این قسمت پژوهشگر باید با توجه به پیشینه عام و خاص به معرفی اولین کتاب در این موضوع با ذکر نام و نام خانوادگی نویسنده و سال نوشتار کتاب بیان نموده و در ادامه با توجه به پیشینه عام و خاص به 4 مورد منبع که از برجستگی خاصی در این زمینه می باشد اشاره نماید و در طی بیان این منابع محقق باید اشاره نماید چه ایرادی به تحقیق انجام شده وارد است که محقق میخواهد برای بار چندم این موضوع را بنویسد.
*** اگر در مورد موضوع مورد نظر کتاب، مقاله یا پایان نامه ای تاکنون نوشته نشده است باید محقق توضیح دهد که تالیف و تحقیق مستقلی در این موضوع انجام نشده و تنها در لابلای کتابهای دیگر می توان از این موضوع سراغ گرفت.
ط- سوالات تحقیق
سوالات تحقیق را می توان به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم کرد.
سوال اصلی:
دغدغه نویسنده بوده و در پی تحقیق خود به دنبالحل این سوال است سوال اصلی همان عنوان تحقیق بصورت سوالی می باشد توجه داشته باشید که سوال اصلی باید یک سوال بوده و در وسط آن از حرف” واو” استفاده ننمایید و همچنین با آیا شروع نشود و جواب آن با بله و خیر داده نشود.
سوالات فرعی:
نویسنده برای اینکه به سوال اصلی جواب دهد آن را به چند سوال جزیی و فرعی تجزیه می کند که در رابطه و محدوده سوال اصلی باشد که هر سوال فرعی بخش ها یا فصل های تحقیق را تشکیل می دهد. سوالات فرعی هم باید مربوط به ابعاد مختلف موضوع تحقیق بوده و شایستگی طرح در ابتدای فصلها را داشته و پاسخ به آنها، دستیابی به پاسخ سوال اصلی را ممکن می سازد.
*** بین سوالات فرعی باید رابطه و نظم منطقی وجود داشته باشدبه نحوی که ورود به هر فصلی متوقف بر عبور از فصل قبل باشد.
ظ- فرضیه تحقیق
فرضیه در واقع، بیان حدسی و فرضی در مورد سوالات می باشد و به شکل 1 جمله خبری بیان می شود که در آخر پژوهش به اثبات یا رد آن فرضیه می پردازیم بنابراین فرضیه ها نیز دو دسته خواهند بود:
1- فرضیه اصلی که جواب سوال اصلی می باشد.
2- فرضیه های فرعی که جواب سوالات فرعی می باشد.
ع- روش تحقیق:
اینکه محقق بر چه اساس و معیارهایی به جمع آوری مطالب خود خواهد پرداخت:
1- تحقیق بنیادی: تحقیقی که به قصد کشف حقایق بیشتر انجام می شود.
2- تحقیق کاربردی: تحقیقی که به قصد رسیدن به وضع بهتر انجام می شود
3- تحقیق تاریخی:به قصد بررسی گذشته انجام می گیرد.
4- تحقیق توصیفی: تحقیقی که فقط در سطح توصیف و تبیین موضوع انجام می شود.
5- تحقیق تحلیلی: تحقیقی است که برای کشف علل و عوامل خاصی در رابطه با موضوع انجام می شود.
6- تحقیق تجربی: تحقیقی که از طریق تجربه و آزمایش به هدف می رسد.
7- تحقیق میدانی: تحقیقی که از طریق مشاهده و نمونه بردراری آماری قصد رسیدن به هدف را دارد.
8- تحقیق کتابخانه ای: تحقیقی که از طریق بررسی مدارک و اسناد و منابع متون به دنبال دستیابی به هدف خود است.

غ- ساختار تحقیق:

در این قسمت باید بیان شودکه تحقیق از چند بخش و چند فصل تشکیل شده است؟ عناوین بخش ها و فصل ها چه هستند؟
لازم به ذکر است که بخش های یک تحقیق نباید از 3 بخش کمتر بوده و بیش از آن هم باید با توجه به مطالب جمع آوری شده انتخاب گردد.بیان جزییات دیگر، در ساماندهی تحقیق لازم نیست وموارد مذکور هم بایستی به صورت کلی یا اجمالی و با نثر ساده و روان تنظیم شود.